Sự nổi lên của đạo diễn Hamaguchi Ryusuke là một trong những câu chuyện đáng chú ý nhất trong giới điện ảnh toàn cầu thập kỷ qua, khi đạo diễn người Nhật chuyển mình từ một nhà sản xuất phim tài liệu thành một đạo diễn đoạt giải Oscar.
Trong thời đại thống trị của các bom tấn Hollywood hiện nay, giới mộ điệu vẫn rất ấn tượng với cách làm phim giản dị của đạo diễn Hamaguchi.
Trong tác phẩm đoạt giải Oscar “Drive My Car” (2021) và bộ phim mới nhất “Evil Does Not Exist” (2023), nhà làm phim 45 tuổi đã phó thác hoàn toàn cho nghệ thuật đơn giản của các cuộc hội thoại nhằm tạo ra sản phẩm có sắc thái chậm, gây mê hoặc các nhà phê bình và thu hút khán giả đại chúng.
Về phần mình, Hamaguchi theo dõi kỹ năng kể chuyện mà ông có được từ những trải nghiệm khi sống trong một gia đình di chuyển liên tục khắp Nhật Bản theo chân người cha làm công chức.
“Tôi nghĩ nó đã ảnh hưởng đến tôi rất nhiều”, ông Hamaguchi chia sẻ. “Điều đó có nghĩa là tôi nhìn thấy các cộng đồng từ bên ngoài. Tôi lắng nghe, tôi quan sát các mối quan hệ của mọi người và tôi lẻn vào cộng đồng đó như một người xa lạ, nhìn vào họ. Tôi đã rất cẩn thận về các mối quan hệ giữa con người với nhau khi còn nhỏ”.
Trong khoảng một năm qua, Hamaguchi gần như không ngừng hoạt động, ông xuất hiện tại khắp các liên hoan phim thế giới để quảng bá và thảo luận về các bộ phim của mình.
Nhưng người ta không nói nhiều về bản thân Hamaguchi.
“Tôi không thực sự chắc mình có nhiều câu chuyện về riêng bản thân”, Hamaguchi nói bên lề Lễ khai mạc Liên hoan Điện ảnh Trẻ (Á-Âu) tại Macao vào tháng 1.
Dành một chút thời gian để suy ngẫm lại, Hamaguchi nhớ lại tuổi thơ được bao quanh bởi những chồng truyện tranh và trò chơi điện tử có thể đã khơi dậy mong muốn một ngày nào đó được kể những câu chuyện của riêng mình. “Tôi bị xúc động bởi mọi loại câu chuyện, nên tôi đoán đó là điều không thể tránh khỏi”, ông nói.
Những chuyến đi gần đây của Hamaguchi đã giúp tạo dựng danh tiếng của nhà làm phim Nhật Bản sau chiến thắng đầy thuyết phục tại hạng mục Phim Nước ngoài hay nhất tại Lễ trao giải Oscar năm 2022 cho bộ phim nói về tình yêu và mất mát “Drive My Car”.
Tác phẩm mới nhất của Hamaguchi mang tựa đề “Evil Does Not Exist”, là một bộ phim khó xác định hơn, kết hợp các chủ đề môi trường và những bi kịch cá nhân trước mối đe dọa bạo lực đang rình rập.
Phim được công chiếu lần đầu vào tháng 8 năm 2023 tại Liên hoan phim quốc tế Venice, và đoạt giải Grand Jury Prize do giám khảo bình chọn.
Hamaguchi đã suy ngẫm về những chủ đề đa dạng như “dòng chảy bạo lực ngầm” mà ông tin rằng sẽ khuấy động bên dưới bề mặt trong tất cả con người và những khả năng kịch tính được tạo ra khi có “sự thất bại trong giao tiếp”.
Hầu như luôn mặc đồ đen, đạo diễn Hamaguchi có thói quen nghiêng đầu sang một bên và nhắm mắt lại khi cân nhắc câu trả lời, để câu hỏi lơ lửng trong giây lát và thu hút sự chú ý của khán giả một cách hiệu quả vào điều ông định nói.
Mong muốn chia sẻ những gì bản thân đã học được của Hamaguchi bắt nguồn từ khi ông còn là sinh viên điện ảnh tại Đại học Nghệ thuật Tokyo, thời kỳ ông được đạo diễn kỳ cựu Kurosawa Kiyoshi giảng dạy và gây ảnh hưởng.
Đó là thời điểm nhà làm phim Kurosawa đang tạo nên làn sóng trên toàn cầu với bộ phim kinh dị đình đám “Cure” (1997), tác phẩm được Hamaguchi đánh giá là một trong những bộ phim hay nhất thế kỷ 20 do cách nó liên tục khiến người xem đặt câu hỏi về những gì họ đang chứng kiến, và những gì đáng để tin.
Hamaguchi cho biết Kurosawa đã dạy ông cách sử dụng máy quay làm nhân chứng cho bộ phim đang diễn ra, từ đó giúp khán giả có cảm giác như nó đang ở ngay trong cảnh đó.
Đó là đặc điểm chắc chắn giúp tạo ra cảm giác thân mật mà khán giả đã nhận thấy trong những bộ phim sau này của Hamaguchi. Khán giả sẽ có cảm giác như đang ở gần ngay trong bối cảnh của “Evil Does Not Exist”, ngay trong ô tô nơi cuộc trò chuyện giữa hai nhân vật mà ban đầu chúng ta thấy là những con quái vật dần dần để lộ ra nhân tính của mình.
Một đặc điểm khác của tác phẩm Hamaguchi cho đến nay là những kết thúc gây nhiều tranh luận. Số phận của các nhân vật đôi khi bị bỏ ngỏ, và vị đạo diễn thường lảng tránh những câu hỏi về những tình huống và nhân vật kiểu này khi gặp gỡ công chúng.
Khi được hỏi về cái kết được bàn tán nhiều của “Evil Does Not Exist”, Hamaguchi lại nhắm nghiền đôi mắt và rồi cười toe toét khi đưa ra câu trả lời khiến người nghe muốn nhiều hơn nữa.
“Tôi nghĩ trong phim của mình, tất cả các nhân vật đều có những bí ẩn riêng. Họ có những bí mật như người thật. Vì vậy, theo nghĩa đó, các bạn có thể nói rằng bộ phim có thể kết thúc theo cách nào đó”, Hamaguchi trả lời đầy ẩn ý.